[Kayzer.Net] ÇIĞ, GÖÇÜK, HEYELAN İLE DONMALARDA KURTARMA VE İLK YARDIM

T.C

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI

SİVİL SAVUNMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

 

 

ÇIĞ, GÖÇÜK, HEYELAN İLE DONMALARDA KURTARMA VE İLK YARDIM

 

ÇIĞ, GÖÇÜK, HEYELAN'DAN KURTARMA VE İLK YARDIM

 

İnsan vücudu birkaç metre kalındığındaki çığ, toprak yığını ve çöken kömür ocağı altında 1 saat kalırsa insanın yaşama şansı % 50'dir. Eğer bir saat'ten fazla kalırsa hayatta kalma şansı % 30'a iner.

Böyle bir durumda, kişi şuurunu kaybedebilir. Vücudunun diğer kısımlarında yaralanmalar ve kırık olabilir. Yaralı, yüzünün önündeki oksijenli havayı kullanır. Her soluk verişte karbondioksitçe zenginleşen hava burada birikirken oksijence zengin hava nefes alma ile azalır. Karbondioksitle zenginleşen hava toprak ve kar içindeki hava boşluklarında toplanır. Yaralının karbondioksiti soluması ile karbondioksit boğulması (uykuya dalma), solunum merkezinin çalışmaması ve solunumun durması ile ölüm olur. Soğuğun etkisi ile genel donma belirtileri de olur.

 

YAPILMASI GEREKENLER

 

1.      Kaza yerini tespit ediniz.

2.      Aynı çığ yada göçük altında kalmamak için dikkat ediniz.

3.      Bulduğunuz bir cisim, elbise, kayak vs. varsa yerinden kaldırmayınız.

Eğer kazazedeyi bulamazsanız içeri sokacağınız bir sopayı sağa–sola çevirerek kişiyi bulmaya çalışınız.

4.      Yaralıyı göçük yada kar yığını altından kurtarınız.

5.      Kazazedeyi 20–30 dakikada bulamazsanız yardım isteyiniz.

6.      Polise ve İtfaiyeye telefon edip durumu bildiriniz.

7.      Önce yaralının yüzünü açınız.

8.      Varsa ağzındaki kar, kum, çamur gibi yabancı cisimleri temizleyiniz.

9.      Göğüs kafesinin üzerini açınız.

10.  Yaralı hiç solumuyorsa veya solunumu yetersizse ağızdan ağıza yapay solunum yapınız.

11.  En sonunda bütün vücudu kar yığını yada toprak altından kurtarınız.

12.  Kurtarma sırasında boyun ve bel omurlarında kırık olabileceğini unutmayınız. Kazazedeyi bükmeden taşıyınız.

      

KARLI VE DAĞLIK BÖLGELERDE YARALI TAŞIMA

 

            Kötü hava koşullarında ve dağlık bölgelerde yaralılara ulaşmak ve bunları en yakın sağlık merkezine veya helikopterlerin konacağı yere kadar taşımak oldukça zordur.

 

1.        Eğer yaralanma hafifse, kaza yeri yola yakınsa, yaralı ile birlikte bulunanlar kuvvetli ve dinlenmiş ise, birlikte en az 7–8 kişi varsa, taşınacak uzaklık 3–4 km.'den fazla değilse ve yaralının ruhsal durumu uygunsa taşıma yapılır.

2.        Aksi durumda yardım gelene kadar beklenir.

3.        Helikopterle taşıma en uygun ve hızlı olmalıdır. Helikopterin ineceği yer 50x50 M2 büyüklüğünde olmalıdır. Paletli, kar ve buz üzerinde giden motorlu kızaklar ile de taşıma yapılabilmektedir.

4.        Yaralı önceden ruhsal yönden hazırlanmalı, üşümesi önlenmeli, su geçirmez battaniye ile sarılmalı, güneş gözlüğü takılmalı ve şapka giydirilmelidir.

5.        Eğer yaralanma bacaklarda ise başı gidecek yönde; göğüs, baş ve kollarda olan yaralanmalarda ayakları gidecek yönde olacak şekilde taşınır.

       

DONMALAR

       

        Normalde vücut iç ısısı 37° C dir.Vücut ısısının düşmesi ile normal vücut çalışması da değişir. En sonunda kalp durması sonucu ölüm olur.

        Normal vücut ısısında  kan damarları elastiki olup kanla doludur. Deri ısısı 20°C nin altına düşünce derideki kan damarları vücudun savunma mekanizmasının sonucu olarak büzüşür. Buradaki kan vücut içindeki duyarlı organlara gider. Deri ısısının daha çok düşmesi ile kan dolaşımı daha çok bozulur. Deri beyazlaşır, soğur his kaybolur. Böbreklere giden kan artar.

        İdrar çoğalır, idrar yapma isteği artar. Damarlarda dolaşan su miktarı azalır. İlk yardım olarak verilen sıcak şekerli içecekler vücut ısısını tamamladığı gibi enerji de sağlar.

 –10°C de kan damarlarına elastiki özellik veren sinirler felç olduğundan kan damarları gevşer ve genişler. O zaman deri kızarır ve kişi sıcaklık duyar. Kendisini ısınmış hisseder.

            Deri ısısının daha çok düşmesi ile vücut içi ısısı daha da düşer. Vücut içinde sıcak durumdaki kan vücut yüzeyine gelir. Orada kan daha da soğur. Sonra da soğuk kan vücut içindeki organlara tekrar gelir. Birdenbire vücut ısısında düşme ve kalp durmasına yol açabilir.

      

 

            İyi giyim donmaya karşı en iyi koruyucu önlemdir. Bilgili olarak giyinme vücut ısısının düzenlenmesinde çok önemlidir. Dışarıdaki soğuğa göre değil, dışarıda yapılacak harekete göre giyinilmelidir. Vücut araba motoruna benzer, hareket etme ile vücut ısınır. Arabayı soğutan radyatör gibi baş ve el bilekleri de vücudu en çok soğutan kısımlardır.

            Hareket edildiği sürece vücut ısınır. Elbiseler terden ıslanır, işte o zaman donma tehlikesi artar. Elbiselerdeki nem soğuğu havaya göre 25 kez daha fazla iletir. Donmalar değişik derecelerdeki soğuğun etkisi ile meydana gelir. En çok sırasıyla ayak parmak uçları, kulak, burun ve el parmaklarında donma görülür.

            Soğuğun etkisi ile o bölgedeki damarlar büzülür. Kandaki oksijen miktarı azalır. Deri morarır. En sonunda damarlarda tıkanıklık olur. Psikolojik nedenlerin daha çabuk donmaya yol açabileceğini unutmayınız. Koruyucu önlem olarak sokağa çıkmadan önce yüzünüzü sabunlu su ile yıkamayınız. Sabun yağları erittiğinden, donmayı çabuklaştırır. Yalnız geceleri yüzünüzü sabunlu su ile yıkayınız. Sokağa çıkmadan önce yüzünüzü soğuk su ile siliniz. "Kötü hava yok, kötü giyim var" sözünü hatırlayınız.

           

DONMALARDA İLK YARDIM

 

1.                  Önce yaralıyı donma bölgesinden kurtarınız. Rüzgardan koruyunuz. Açıkta iseniz kapalı bir yere giriniz. Örneğin –10°C hava sıcaklığında saniyede 10 metre hızla rüzgar estiği zaman hava sıcaklığı –30°C gibi etki eder. Farkına varılmadan donmaya yol açar.

2.                  Donmuş kişiyi soba, lamba gibi sıcaklık veren cisimlerden uzak tutunuz.

3.                  Donmuş vücut kısmındaki elbiseleri çıkarınız. Eğer bunlar da donmuş ve deriye yapışmışsa hafif ılık su uygulayarak buzun erimesini sağlayınız. Ayakkabısını çıkarınız. Battaniyeye sarınız.

 

a.  Bir battaniyeyi çapraz diğerini birincinin alt ucuna paralel koyunuz.

b. Üstteki battaniyenin bir ucunu hastanın bir omuzu üzerine diğerini diğer omuzu üzerine    getiriniz. Ayaklarını örtünüz. Böylece hastanın kolları serbest kalır.

 

c.Alttaki battaniyenin en üst köşesini baş hizasına kadar yuvarladıktan sonra bir taraftaki köşeyi karşı tarafta göğüs altına sıkıştırınız.Üst köşeyi baş etrafında yüzü açıkta kalacak şekilde dolaştırınız.

d.Karşı taraf ucunu da hastanın karşı taraf omuzu altına sıkıştırınız.

4.         Kuru, ısıtılmış giyecek giydiriniz. Sıcak, şekerli içinde alkol bulunmayan içecek veriniz. Örneğin, sıcak şekerli süt, çay gibi. Vücut enerjiye gereksinim duyar. Yapılan fazla idrar ile kaybedilen su yerine konmuş olur.

5.         Kesinlikle karla ya da elinizle ovuşturmayınız. Masaj yapmayınız. Donmuş yerinizi daha fazla yaralamış olursunuz.Elinizle tutarak ve verdiğiniz solukla ısıtınız.

6.         Kol ve bacakların hareket etmesini sağlayınız. Bu, vücut ısısını ve kan dolaşımını arttırır

7.         Soğuğun aynı bölgeyi tekrar etkilemesine karşı koruyucu önlem alınız. O bölgeyi varsa yünlü giyeceklerle örtünüz.

8.         Derin donmadan sonra deri normal rengini ve ısısını tekrar kazansa da hemen yürütmeyiniz.

9.         Eğer 30 dakika içinde donan yer normal renk ve ısısını kazanmışsa o yeri 40°C lik sıcak suya batırınız. Yüksek sıcaklık zararlıdır, bu nedenle suyun sıcaklığı değişmemelidir. Mümkünse sıcaklık termometre ile ölçülmeli yada dirsekle kontrol edilmelidir. Küvet varsa bütün vücudu aynı anda ısıtmak en iyisidir.Isıtma ağrı yapar, gerekirse yaralıya ağrı kesici ilaç verilmelidir.                                                 

10.       Derinin ısısı, rengi ve dokunma hissi 30 dakika içinde düzelmemişse hemen hastaneye gönderiniz. Gevşek, yumuşak bir pansuman ile sıkmadan sarınız. Birkaç kat pamuk sargı en uygunudur.

11.       Donan kişinin dinlenmesini sağlayınız.

12.       Donmuş yerin altına yastık koyarak kalp seviyesinin yukarısına kaldırınız.

13.       Şuuru yerinde değilse ağızdan içecek vermeyiniz. Hafif baş aşağı yatırınız.

14.       Bilezik ve yüzük varsa çıkarılmalıdır. Donma nedeni ile şişlik olursa bunlar kol ve parmağı sıkarak kan dolaşımını bozar. Hatta kangrene yol açabilir.

15.       Deride oluşan su dolu kabarcıklar delinmemelidir. Mikrop bulaşma tehlikesi vardır.

 

GENEL VÜCUT  DONMASI HALİ BELİRTİLERİ

 

Vücut iç ısısı 35°C nin altına düşerse, o zaman genel vücut donmasından bahsedilir. Çoğu kez soğuk havalarda olan kazalar; rüzgarlı soğuk havalarda, soğuk suda boğulma gibi durumlarda olur. Islak elbise, ıslak ayakkabı donmayı hızlandırır.

Başlangıçta (1.devre) böbreküstü bezlerinden salınan adrenalin nedeni ile deri damarları büzüşür, beyazlaşır, titreme olur. Bu ısı kaybını 5 kez arttırır. Kazazedede yorgunluk ve şaşkınlık hali görülür. Eğer daha kötüleşme olursa 2. devreye girilir.

Bu zaman makattan ölçülen vücut ısısı 34–35°C olur. Isı 34°C nin altına düştüğü zaman şuur kaybı olur. Kaslarını oynatamaz, kalp görevini yapamaz. Nabız yavaşlar, kalp atışı düzensizleşir. Göz bebekleri genişler. 3. devrede felçler oluşur. Vücut ısısı 30°C nin altına düşerse refleksler kaybolur. Kalp zayıflar ve ölüm olur.

 

İLK YARDIM

 

A–ŞUURU YERİNDE İSE

 

1.                  Şekerli sıcak içecekleri (örneğin; sıcak çay) azar azar veriniz.

2.                  Vücut içindeki ısıyı artırmak için hareket ettiriniz.Bu ağır vakalarda yapılamaz. Kişinin kuvveti kalmamıştır.

3.                  Bütün bu işlemler kapalı yerde normal oda ısısında yapılmalıdır. Kesinlikle ocak, soba karşısında yapılmamalıdır.

4.                  Nabız ve solunumu devamlı olarak kontrol ediniz.

5.                  Kuru giysi giydiriniz. Battaniye ile sarınız.

6.         Donan kişiyi sarsmadan hastaneye taşıyınız.

 

B–ŞUURU YERİNDE DEĞİLSE

           

1.                  Kişiyi öne meyilli olarak yana yatırınız. (NATO yatırılışı) Beynine gelen kanı artırmış olursunuz. Ayrıca kusarsa çıkardıklarının akciğerlere kaçmasını önlemiş olursunuz.

2.                  Solunumu durmuşsa ağızdan ağıza yapay solunum yapınız.

3.                  Hastane 3 saatten fazla uzakta ise vücudu ısıtmak için fazla hareket ettirmeyiniz.

4.                  Ağızdan içecek sulu gıda vermeyiniz.

5.                  Nabız ve solunumunu devamlı olarak kontrol ediniz.

6.         Battaniye ile örtünüz.Hastaneye taşıyınız.

  DAHA DETAYLI BİLGİ İÇİN delikan34@gmail.com ADRESİNE BAŞVURUN BU BİLİNÇLENDİRME KAMPANYAMIZA YARDIMDA BULUNUN

--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
Bu mesajı şu gruba üye olduğunuz için aldınız: Google Grupları "Kayzer.Net Aşk Sevgi Mizah Eğlence Grupları..." grubu.
 Bu gruba posta göndermek için , mail atın : KayzerNet@googlegroups.com
 Bu gruba üyeliğinizi sonlandırmak için şu adrese e-posta gönderin: KayzerNet-unsubscribe@googlegroups.com
 Daha fazla seçenek için, http://groups-beta.google.com/group/KayzerNet
adresinde bu grubu ziyaret edin
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---