[Kayzer.Net] <<>>

Anlami en cok merak edilen sozcukler

 
 
Turk Dil Kurumu'nun yenilenen internet sitesinde 'Sikca Sorulan Sorular' kisminda en cok merak edilen adlar ve kelimelere yer veriliyor.

Sozlerle ilgili sorularda 'Ozlu soz, ozdeyi$' anlamindaki 'Aforizm', 'Sigorta risklerine ve istatistiklerine dayanan' anlamina gelen 'Aktuaryal' en cok merak edilen ilk iki sozu olu$turuyor.

'Da, de baglaci ayri mi yoksa biti$ik mi yazilir?', 'Ozne-yuklem uyumu nedir?', 'Birle$ik kelimeler nasil hecelenir?' ise dil bilgisi ile ilgili en cok sorulan sorulardan.

Siteden derlenen bilgiye gore, kullanicilar en cok 'Tanri'nin kulu' anlamina gelen Abdullah, 'Hukumdar ya da kumandan asasi' anlamina gelen Arda ve 'Asya'da Yenisey bolgesinde kurulan bir dil adi' olan Arin'in anlamini merak ediyor. Merak edilen diger isimler arasinda ise, 'Artun', 'Asel', 'Aylin', 'Baran', 'Baver', 'Baykal' yer aliyor.

ANLAMI EN COK MERAK EDILENLER
 
  "Aforizm" ne anlama gelmektedir?
Fransizcadan dilimize giren "aforizm" sozu, "ozlu soz, ozdeyi$" anlamini ta$imaktadir.

"Aktuaryal"in anlami nedir?
"Aktuaryel" kelimesi, "sigorta risklerine ve istatistiklere dayanan" anlamini ta$imaktadir.

"A$irma" ne demektir, "hirsizlik" sozu "a$irma" sozunu de kapsar mi?
"A$irma" sozu Guncel Turkce Sozluk'te; "1.A$irmak i$i. 2.(edebiyat) Ba$kalarinin yazilarindan bolumler, misralar alip kendisininmi$ gibi gosterme veya ba$kalarinin konularini benimseyip degi$ik bicimde anlatma, intihal. 3.(sifat) A$irilmi$. 4.Yapi catilarinda uzun mertek, a$ik. 5.(isim, halk agzinda) Kucuk kazan, kova, bakrac." anlamlarini ta$imaktadir. "A$irmak" ise; "1.Yuksek veya gecilmesi guc bir yerin ustunden ote yanina gecirmek. 2.argo Calip goturmek. 3.Tehlike icinde bulunan bir $eyi acele kacirmak. 4.(edebiyat) Ba$kasinin eserinden parcalar alip kendisininmi$ gibi gostermek." anlamlarindadir. Goruldugu uzere, Guncel Turkce Sozluk'te "a$irma"; "a$irmak i$i" olarak tanimlanmi$tir. "A$irmak" sozunun ikinci anlami da "calip goturmek" olarak verilmi$tir. "hirsizlik" sozunun de Guncel Turkce Sozluk'te, "calma, arakcilik" olarak tanimlandigi du$unulurse, "a$irma" sozunun "hirsizlik" anlamini da icinde barindirdigi gorulecektir.

"Atay"in anlami nedir, Turkce bir soz mudur?
"Atay" sozu "herkesce bilinen, taninmi$, unlu" anlaminda Turkce bir sozdur.

"Azam" sozu ne demektir?
"Azam" sozu, Arapca bir soz olup "buyuk" anlamini ta$imaktadir.

"Andil" sozu ne demektir?
Turkce olan "andil" sozu, "1. Oluden kalan e$ya, sahipsiz kalan e$ya, soyka (I). 2. Sumuklu." anlamlarini ta$imaktadir.

"Birikimli ki$i" sozu ne demektir?
"Birikimli ki$i" sozu, "birikimi olan kimse" yani "gozlemler, deneyler sonucu elde edilmi$ $eylerin butunune sahip olan kimse" anlamindadir.

"Buyurun" sozu sozlugunuzde neden yok?
"Buyurun" sozu, "buyurmak" fiilinin ikinci cokluk ki$i ekini almi$ bicimidir. Sozluklerde fiillerin ek almi$ bicimlerinin bulunmasi uluslararasi sozluk bilimi kurallarina uymamaktadir.  Bu nedenle Guncel Turkce Sozluk'te "buyurun" sozune yer verilmemi$tir.

"Carmih" sozunun kelime anlami nedir?
"Kim 500 Milyar Ister?" yari$ma programinda Farsca "dort" anlamindaki "car" ve yine Farsca "civi" anlamindaki "mih" sozlerinden olu$mu$ olan "carmih" sozunun kelime anlami soruldugu icin "dort civi" cevabi dogrudur.

"Dolayim" sozu ne anlama gelmektedir?
"Dolayim" sozu, "bilgi ve du$uncenin ilerleyi$ine dayanak olan ara duraklar" anlamini ta$imaktadir.

"Erkek hem$ire" kullanimi dogru mudur?
"Hem$ire" sozu, "meslekî egitim almi$, hekimle i$ birligi yaparak hastaya bakan saglik cali$ani." anlamindadir. "Erkek hem$ire" sozunun kullanilmasinda bir sakinca bulunmamaktadir.

"Evrak" sozunun anlami nedir?
"Evrak, "1.Kâgit yapraklari, kitap sayfalari. 2.Yazilmi$ kitaplar, mektuplar veya yazilar." anlamindadir.

"Fendi" sozu ne demektir?
"Duzen, hile" anlamindaki sozun yalin bicimi "fent"tir. Guncel Turkce Sozluk'te bu bicimiyle bulunmaktadir. Soz unlu ile ba$layan bir ek aldiginda "fendi, fendine" bicimlerine donu$ur.

"Giri$imsel" sozu ne anlama gelmektedir?
Ingilizce tip terimi olan "invazif" sozunun Turkce kar$iligi olan "giri$imsel" sozu; "kapali olan damarlari ozellikle kalp damarlarini acmak, sten takmak vb. tedavilerde igne ile yapilan i$lem bicimi" ve sifat olarak da "giri$imle ilgili"  anlamlarini ta$imaktadir.

"Ihtiyar heyeti"ndeki "ihtiyar sozu ya$li anlamiyla mi kullaniliyor?
"Koy tuzel ki$iliginde, muhtar ba$kanliginda gorev yapan ki$ilerden olu$an yetkili organ" anlamindaki "ihtiyar heyeti" sozundeki Arapca "ihtiyar" sozu "secme" anlamindadir.

"Ikrazat" sozu ne anlama gelmektedir?
Arapca olan "ikrazat" sozu, "ikraz"in coguludur. "Ikraz" ise Guncel Turkce Sozluk'te; "borc veya odunc verme" biciminde tanimlanmi$tir. Okyanus AnsIklopedik Sozluk'te de "ikraz"; "odunc (borc) verme; vadesinde iade etmek ve faiz getirmek uzere, cogunlukla $ahis veya maddî teminat kar$iliginda odunc para verme" olarak tanimlanmi$tir.

"Jimnastik" bicimi mi , "cimnastik" bicimi mi dogru?
Dilimizde yaygin yanli$ olarak kullanilan sozlerin bazilarina Guncel Turkce Sozluk'te yer verilmi$tir. Bu sozlerin yanli$ yazimini bakiniz ibaresiyle dogrusuna gondermekteyiz. Sozun tanimi, yazimi dogru olan maddede verilmektedir. Ornegin; yaygin yanli$lardan biri olan "sarmisak" sozu, Guncel Turkce Sozluk'te "bakiniz sarimsak" ibaresiyle yer almi$tir. Tanim da "sarimsak"sozunde verilmi$tir. Ayni kural, yazili$i ve telâffuzu "cimnastik" olarak yanli$ bilinen soz icin de gecerlidir. Sozluk'te yaygin yanli$ olarak bilinen "cimnastik" sozunu arayan ki$ileri, "bakiniz jimnastik" diyerek dogru olan maddeye yoneltiyoruz. Bu yontem, sozleri ararken yanli$ yazanlara sozlerin dogru bicimlerini gostermek icin benimsenmi$tir. Sozun dogru yazili$i "jimnastik"tir. 

"Kabzimal" veya "komisyoncu" sozlerinin yerine ne kullanilabilir?
Guncel Turkce Sozluk Cali$ma Grubu "kabzimal" veya "komisyoncu" olarak kullanilan kavramlar icin "sebze meyve toptancisi" tabirini onermi$tir.

"Ke" veya "ka" hangisi dogru?
"K" harfinin okunu$u alfabedeki diger harfler gibi "ke" bicimindedir.

"Kunt" ne demektir?
"Kunt" sozu; Farsca bir soz olup "agir, kalin, dayanikli ve saglam" anlamini ta$imaktadir. Ayrica bazi yorelerimizde "1. Yuvarlanmi$ hamur bezesi. 2. Tepelikli, gagasinin ustu gullu, ayaklari cak$irli buyuk bir ce$it guvercin. 3. Beyaz, sIk taneli bir ce$it uzum." anlamlarinda kullanilmaktadir.

"Lâkapla$mak" diye bir soz kullanilabilir mi?
Turkcede "lâkapla$mak" biciminde bir kullanim bulunmamaktadir.

"Libo$" sozu "li+bo$" biciminde biti$ik bir soz mudur?
"Fatma" adinin halk arasinda "Fato$" biciminde kullanilmasi gibi "libo$" sozu de, "serbest ekonomiden yana olan kimse" anlamindaki "liberal" sozunun halk arasinda kullanilan bir bicimidir.

"Logusa" mi, "lohusa" mi? 2000 baskili Imlâ Kilavuzu ile Guncel Turkce Sozluk'te farkli yazimlar var.
"Logusa" sozunun dogru kullanimi Guncel Turkce Sozluk Cali$ma Grubunca "lohusa"olarak belirlenmi$tir. Her hafta guncellenen ve bu nedenle de adi Guncel Turkce Sozluk olarak konulmu$ olan sozlugumuzde bu bicime yer verilmi$tir. Imlâ Kilavuzu'nun yeni baskisinda da bu soz "lohusa" olarak yer alacaktir.

"Lumpen" ne demektir?
Lumpenkelimesi:"1.Markscilik akimina gore toplumsal sinif bilinci olmayan. 2.Entelektuel olmayan." anlamlarini ta$imaktadir. Guncel Turkce Sozluk'te de bulunmaktadir.

"Merdut"  sozunun anlami nedir?
"Merdut" sozu, Arapca bir soz olup; "1. Kovulmu$, di$ari atilmi$, reddolunmu$. 2. Kabul edilmeyen, ho$ gorulmeyen, geri cevrilmi$. 3. (Delil, soz, vb. hakkinda) Curutulmu$. 4. Allah'in rahmetinden uzak du$mu$, lânetlenmi$." anlamlarindadir.

"Mustekbir" ne demektir?
Arapca olan "mustekbir" sozu, "kibirlenen, kendini buyuk goren, buyuklenen" anlamlarini ta$imaktadir.

"Nezdinde" mi "nezrinde" mi sozu "yaninda" anlamini ta$imaktadir?
"Nezdinde" sozu, "yaninda, huzurunda, gozetiminde" anlamlarini, "nezrinde" sozu ise "adaginda" anlamini ta$imaktadir.

"Perkusyon"sozu Guncel Turkce Sozluk'te bulunamadi.
"Perkusyon" sozu "vurma calgilar grubu" anlamiyla Guncel Turkce Sozluk'e eklenmi$tir.

"Ruku$" ne demektir?
"Ruku$" sozu, "gulunc bir bicimde giyinip suslenen (kadin)" anlamina gelmektedir.

"Sahne almak" kullanimi dogru bir kullanim midir?
Turkcede "sahne" ve "almak" sozleri yeni bir birle$ik fiil olu$turarak  "1. $arki soylemek ve gosteri yapmak amaciyla gerekli duzenlemeleri yapmak. 2. Sirasi gelip sahneye cikmak." anlamlariyla "sahne almak" biciminde kullanilmaktadir. Bu soz standart Turkcenin soz varligini iceren Guncel Turkce Sozluk'te de bulunmaktadir.

Sozlugunuzde kelimelerin kokenine, gramerdeki yerine, ornek cumlelerine, ilgili deyim ve atasozlerine neden yer vermiyorsunuz?
Genel Ag'da kullanima sundugumuz Guncel Turkce Sozluk'te sozlerin soyleni$i yazili olarak gosterilmekte, alinti sozlerin orijinal bicimleri ve cevriyazilari (transkripsiyon) da verilmektedir. Sozlerin gramerdeki turu ve anlamlari verildikten sonra, sozun icinde gectigi ornek cumleler de gosterilmektedir. Aranan soz ile ilgili deyim ve atasozu varsa bunlar da ayni sayfada yer almakta ve bir tiklamayla ula$ilmaktadir. Yine aranan sozun icinde yer aldigi birle$ik sozler de ayni sayfada gosterilmekte, bir tiklamayla bu sozlere de ula$ilabilmektedir. Ornek olarak dogu kokenli bir soz olan "avize" sozune veya bati kokenli "barfiks" sozune ve benzeri sozlere bakarsaniz butun bu bilgilerin yer aldigini goreceksiniz.

"Talimat" sozu tekil midir, cogul mudur?
"Talimat" sozu, Arapcada "talim" sozunun cokluk bicimidir. Tipki Arapcada "velet" sozunun cokluk bicimi olan "evlât" sozunun Turkcede teklik olarak kullanilmasi gibi "talimat" sozu de teklik bicimiyle galat olarak kullanilmaktadir.

"Tenfiz" ne anlama gelmektedir?
Arapca bir soz olan "tenfiz"; "hukmunu yurutme" anlamini ta$imaktadir.

"Teokrat" sozu ne demektir?
Fransizca bir soz olan "teokrat" sozu, "teokrasiye dayanan iktidar sahibi kimse" anlamindadir.

"TUFE" ve "TEFE" kisaltmalarinin acilimlari ve anlamlari nedir?
"Tuketici Fiyat Endeksi"nin kisaltmasi olan TUFE, ulkemizde ekonominin temel gostergelerinden biri olarak kabul edilmektedir. TUFE verileri Devlet Istatistik Enstitusu tarafindan hesaplanmaktadir. TUFE, kullanilan tum mal ve hizmetleri kapsarken; ekonominin bir ba$ka onemli unsuru olan TEFE "Toptan E$ya Fiyat Endeksi", sadece insanlarin kullandiklari tum mallarin ham maddelerini kapsar ve hizmet giderlerini icermez. Turkiye'de yillik enflasyon oraninin hesaplanmasinda bu iki gostergeden yararlanilir.

"Varak" sozunun anlami nedir?
"Varak" sozu "1.Yaprak. 2.Yazili kâgit. 3.Altin, gumu$ veya ba$ka madenler dovulerek olu$turulan ince yaprak." anlamlarini ta$imaktadir.

"Vecd" sozu Guncel Turkce Sozluk'te bulunmamaktadir.  Alinmasini rica ediyorum.
"Sevgi veya heyecandan dogan co$kunluk, kendinden gecme, esrime." anlamindaki Arapca "vecd" sozu Turkcede "vecit" biciminde kullanilmaktadir. Soz, bu bicimiyle Guncel Turkce Sozluk'te bulunmaktadir. Turkcede yalin bicimi iki heceli olan "vecit" gibi dogu dillerinden ozellikle Arapcadan gecmi$ bazi alinti kelimeler, unlu ile ba$layan bir ek aldiklarinda ikinci hecedeki dar unlu du$er. Sonunda bulunan otumsuz unsuz de otumlule$ir. Buna gore "vecit" sozu unlu ile ba$layan bir ek aldiginda "vecdi" biciminde yazilir ve soylenir.

"Vechi" sozu Guncel Turkce Sozluk'te yok. Neden?
"1. Yuz, cehre. 2. Yol, tarz." anlamlarindaki Arapca "vech" sozu Turkcede "vecih" biciminde kullanilmaktadir. Guncel Turkce Sozluk'te bu soz bulunmaktadir. Turkcede yalin bicimi iki heceli olan "vecih" gibi dogu dillerinden ozellikle Arapcadan gecmi$ bazi alinti kelimeler, unlu ile ba$layan bir ek aldiklarinda ikinci hecedeki dar unlu du$er. Buna gore "vecih" sozu unlu ile ba$layan bir ek aldiginda "vechi, vechile" biciminde yazilir ve soylenir.

"Zurefanin du$kunu beyaz giyer ki$ gunu" mu dogru yoksa "zurafanin du$kunu beyaz giyer ki$ gunu" mu dogru?
Zurefa sozu, "zarifler" anlaminda "zarif" sozunun cokluk bicimidir. Daha once iyi bir durumda olan ki$inin bu konumunu kaybettiginde uygun olmayan, yersiz davrani$larda bulunmasi hâlinde soylenen sozun dogru bicimi, "zurefanin du$kunu beyaz giyer ki$ gunu bicimindedir.

 

--
FeRo ~~~~тuтaиĐa~~~~
<<<Ououûa rε-иa вiятuм si izεя
Тi мo εwozdiм cκva jiи мo iwuεя
мovuciтa ya do sκidaLa$ вoяas
мuuo paéxaLa euo i$κidεя >>>

<<<Κucuκsεи нεp sεи εziLiяsiи,
Иε εg вa$iиi, иε de вaκ yuκaяidaи
Ya$aмiи вoяaиiиdaи κuятuLayiм diyε
Иe κadaя çiяpiиiяsaи o κadaя вaтaяsiи>>>
--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
Bu mesajı şu gruba üye olduğunuz için aldınız: Google Grupları "Kayzer.Net Aşk Sevgi Mizah Eğlence Grupları..." grubu.
 Bu gruba posta göndermek için , mail atın : KayzerNet@googlegroups.com
 Bu gruba üyeliğinizi sonlandırmak için şu adrese e-posta gönderin: KayzerNet-unsubscribe@googlegroups.com
 Daha fazla seçenek için, http://groups-beta.google.com/group/KayzerNet
adresinde bu grubu ziyaret edin
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---