evlenmeyi d���nelere muhte�em bir yaz� okuyun

���inizden bek�r olanlar� evlendirin� mealindeki �yeti bizim arkada�lar
�Evlenmeyi d���nenlere yol g�sterecek bir yaz� yay�nlay�n� diye de tefsir
ettikleri i�in, hayli zamand�r s�k��t�r�yorlard� beni. Tarkan�d�, �kiz
Kuleler�di derken, sonunda s�ra geldi bu konuya. Ve, evlilik haz�rl��� yapan
gen�lerin �eyizinde bulunsun diye tavsiyelerimi kaleme ald�m. Yazd�klar�m
ki�isel fikirlerim say�lmaz; �o�u terapistin de kat�laca�� tavsiyelerdir
bunlar.
�ansl� oldu�unuzu da bilin. Bizim zaman�m�zda bu konularda pek konu�ulmaz,
fikir verilmezdi. Evli-barkl�, olgun-oturakl� abilerimiz hep �ok daha m�him
mevzular� anlat�r, bu konuya gelince susarlard�. Din� dergilerde de yer
almazd� bu konular, gen�lerin zihni da��lmas�n(!) diye. �yle olunca da biz
f�s�r f�s�r konu�urduk aram�zda: �Evlensek mi acaba? Nas�l biriyle
evlensek?� �Ho�land���m bir k�z var ama namaz k�lm�yor, problem olur mu
dersin?� �B�y�klerimin bulaca�� bir k�zla evlensem mutlu olur muyum sence?�
Siz bu t�r a�mazlar ya�amazs�n�z umar�m. Zaman�m�zda bu konular daha rahat
konu�uluyor zaten. Do�ru karar vermenizde yazacaklar�m�n da biraz faydas�
olursa ne mutlu bana.

� EVLENMEK
�ART MI?
Kimse Robinson Crusoe de�ildir. O bile bir dost buldu�unda sevin�ten
z�plam��t�. Kendi ba��na da d�nyan�n en huzurlu insan� olan ve hatta
do�rudan Rabbine muhatap olabilen Peygamberimiz (a.s.m.) bile, bazen e�ine
�Y� �i�e, konu� benimle!� dermi�, kitaplarda b�yle nakledilir. Konu�mak,
payla�mak ve yard�mla�mak bu zorlu imtihan d�nyas�na tek ba��na gelen
insan�n en b�y�k ihtiyac�d�r belki de.
Bedi�zzaman��n ifadesiyle, ��nsan�n en fazla ihtiyac�n� tatmin eden, kalbine
mukabil [kar��l�k] bir kalbin mevcut bulunmas�d�r ki, her iki taraf
sevgilerini, a�klar�n�, �evklerini m�badele etsinler [payla�s�nlar] ve
lezaizde [g�zel �eylerde] birbirine ortak, gam ve kederli �eylerde de
yekdi�erine muavin ve yard�mc� olsunlar.�
�Evet, bir i�te m�tehayyir [hayret veya teredd�t i�inde] kalan veya bir�eye
dalarak tefekk�r eden adam, velev zihnen olsun [hayal� bile olsa], ister ki,
birisi gelsin, kendisiyle o hayreti, o tefekk�r� payla�s�n.�
�Kalplerin en latifi [duyarl�s�], en �efiki [�efkatlisi], �k�sm-� sani�
[di�er yar�m] ile tabir edilen kad�n kalbidir.�
Zaten evlilik, de�il bu insan� ve ulv� ihtiya�lar�, insan�n en temel
ihtiya�lar�n�bar�nma, beslenme ve �reme�dahi kar��layan bir kurum oldu�u
i�indir ki, tart��mas�z her as�rda, her k�lt�rde el �st�nde tutulmu�, �art
gibi g�r�lm��, hatta kutsanm��t�r. Gelin g�r�n ki, en fazla �ikayet edilen
kurumdur da ayn� zamanda. Bir problemi olan, i�leri yolunda gitmeyen,
gen�li�indeki ideallerini yakalayamam�� ki�iler, evlili�inden �ikayet
ederler genellikle. Sanki bek�rl���nda �ok mutluymu� gibi, sanki bek�r kalsa
ideallerine ula�acakm�� gibi. Hem evlenir, hem �ikayet ederler; hem �ikayet
eder, hem de evlilikten vazge�mezler. Olan da bek�r gen�lere olur. Kafalar
kar���r: �Evlenmesek mi?�
Siz bakmay�n onlara. Hatta bana da bakmay�n siz, bazen ben de �Bek�r bayan
yar�md�r, evlenince tam olur. Bek�r erkek yar�md�r, evlenince tamamen biter�
gibi espriler yapar�m ama, bal gibi biliyor, a��k�a da g�r�yorum ki;
bek�rl�k y�llar�mda hedefsiz ve sonu�suz bir ko�turmaca h�linde ge�en
hayat�m, evlenince, bir tezgah�n ba��na oturup �retime ba�lamak gibi bir
de�i�im ge�irdi ve madd�, manev�, sosyal sahalarda bug�ne dek ne �rettiysem,
hep evlendikten sonra oldu. (E�ime buradan te�ekk�rler!) Eski resimleri
kar��t�rd���mda zaman zaman kendi kendine konu�an, yaln�zl�k sebebiyle arada
kasvete dalan o genci g�r�p bug�nk� h�lime ��krediyorum.
Ge�enlerde Ulusal Psikiyatri Kongresi�ne kat�lm��t�m. Epeydir g�rmedi�im
bir�ok meslekta��m ve dostumla g�r��t�m. Son kat�ld���m kongreden bu yana
pe�pe�e iki �ocu�um daha oldu�u i�in benimle sohbet eden arkada�lar�n
konu�malar� evlilik, �oluk-�ocuk gibi konulara y�neldi genellikle. Benim de
dikkatim bu konuya �evrildi tabi�. Kim evlenmi�, kim bek�r kalm��, kim
bo�anm��, kimin ka� �ocu�u var? Dikkat ettim, kim ki evlenip yuva kurmu�;
daha huzurlu, daha verimli, hedeflerini ger�ekle�tirmi�. �Nas�ls�n?� diye
sorunca gevrek gevrek g�lerek ��yii� diyor. Kim ki d�zenli bir aile hayat�
kuramam��; huzursuz, �a�k�n, meslek� y�nden de verimsiz, ba��bo� dolan�yor.
�Yaa, bildi�in gibi i�te, bir�ey yok, ne olsun?�
O y�zden Bedi�zzaman��n �Bek�rl�k, bik�rlar�n k�r�d�r� s�z�ne aynen
kat�l�yorum. Bek�rl�k, bu hayatta kazanc� olmayanlar�n i�idir yani. �stelik
onun, az �nce yazd���m espriden �ok daha hakikatli bir s�z� daha var ki;
�Bek�r erkek ��te iki erkek, ��te bir �ocuktur. Bek�r kad�n ��te iki kad�n,
��te bir erkektir.� Yani erkeklerin haylazl�ktan kurtulup olgunla�malar�,
bayanlar�n ise ki�iliklerini oturtmalar� i�in evlenmeleri l�z�md�r.
Peki, evlenece�iniz ki�iyi nas�l se�eceksiniz?

� �NCE NE �STED���N�Z� BEL�RLEY�N
�Ne i� olsa yapar�m abi� diyen birinin, iyi ve uygun bir i� bulmas� �ok
zordur mal�m. Hatta i� bulmas� bile zordur. Oysa ki�i ne istedi�ini
belirlese, arad���n� bilmenin rahatl��� ile �ok daha kolayca bulabilir.
Evlilik i�in de b�yledir bu. Nas�l biriyle evlenece�ine karar vermek, i�in
yar�s�n� halletmek demektir. Ama bunun i�in de tabi� �nce kendi
ki�ili�inizi, y�nelimlerinizi ve ihtiya�lar�n�z� belirlemeniz gerekir. Yani
kendinizi tan�man�z l�z�md�r �nce.
�kili ili�kilerde, aile hayat�nda sizin i�in �nemli olan nedir? Huzur mu,
payla��m m�, destek mi, heyecan m�, ya da g�ven mi? Vazge�emeyece�iniz
�ncelikler hangileridir, kesinlikle kabul etmeyece�iniz �eyler nelerdir?
Bunlar�n ad�n� do�ru koyman�z gerekir. En az on c�mleyle ihtiya�lar�n�z�,
beklentilerinizi, �artlar�n�z� s�ralay�n; elinizde ve akl�n�zda bulunsun.
Tabi�, bu istekleri s�ralarken, abartmay�n da l�tfen.
Adam arkada��na sormu�:
�Evlenmiyor musun?
��artlar�m� tutarsa olur.
�Ne istiyorsun ki?
�G�zel olsun, ak�ll� olsun, dindar olsun, zengin olsun, k�lt�rl� olsun,
�efkatli olsun, ciddi olsun, itaatli olsun, bir de esprili olsun.
�Ama abi, demi� �teki, birden fazla evlilik yasak art�k!
F�kra, �nerimi unutturmas�n ama. Ne istedi�inizi belirlemelisiniz mutlaka.
On c�mle l�tfen.
� �DEAL B�RL��� �ART, AMA YETMEZ
Hayat arkada��n� se�erken en �ok dikkat edilmesi gereken noktalar�n ba��nda
ideal birli�i gelir. Hayat� beraber ya�ayaca��n�z ki�inin hayat� ne g�zle
g�rd���, hedefinin ne oldu�u ve de�er yarg�lar�, en �ok �zerinde durulmas�
gereken konudur.
Hayat, keyif pe�inde, rahat i�inde mi ya�anacak, yoksa idealler pe�inde,
gere�inde fedak�rl�kla m�? Kazan�lan para ile daha iyi ya�amak m�
hedeflenecek, yoksa o kazan� olabildi�ince hay�r yollar�na m� sarf edilecek?
�ocuk sahibi olundu�unda, �ocuk hangi prensiplere g�re b�y�t�lecek, ona
nas�l bir e�itim verilecek? Sosyal hayatta kimlerle nas�l bir diyalog
kurulacak? Bu gibi temel tercihlerde uyum, iyi bir evlilik i�in olmazsa
olmaz �artt�r.
Sizin hayat�n�z� bile u�runa feda edebilece�iniz ideallerinizi e�iniz yar�m
kulakla dinliyorsa, her sat�r�n� didik didik okuyup ya�amaya �al��t���n�z
kitaplar�n�z� e�iniz dinlerken uyukluyorsa, siz tehecc�de bile kalkarken
e�iniz yats�y� bile k�lmadan yat�yorsa, b�rak�n sevgiyi, sayg� bile kalmaz
ki aran�zda.
�lgin� bir ara�t�rma okumu�tum. �Evlilikte mutlulu�un �artlar� nelerdir?�
sorusuna her iki cinsin en �ok verdi�i �� cevaptan birisi, hatta birincisi
�inan� ve ideal birli�i� idi. (Di�erleri de sevgi ve cinsel uyum imi�.) O
y�zden evlenmeyi d���nd���n�z ki�ide ilk bakaca��n�z nokta, ayn� idealleri
payla��p payla�mad���n�zd�r. Yani size sizin yolunuzda �yolda�� da
olabilmelidir e�iniz.
��imdilik istedi�im gibi de�il, ama ileride d�zelir� diye de kendinizi
kand�rmay�n. �yetin verdi�i dersi hat�rlay�n: �Sen sevdi�ine hidayet
edemezsin, ancak Allah diledi�ine hidayet eder.� De�i�ece�ine dair
garantiniz var m�? Ya da o, garanti verebiliyor mu? Yoksa siz kumar
merakl�s� m�s�n�z? Veya tehlikeyi �ok mu seviyorsunuz?
Ancak fikir uyumu �nemli derken de �l��y� ka��rmayal�m. En �nemli noktad�r
bu, ama tek �nemli nokta de�ildir. Gereklidir, ama yeterli de�ildir. Bu
noktada �zellikle bir fikir grubu i�inde olan ve idealleri yolunda ya�ayan
ki�ilerin �ok�a d��t��� bir hata vard�r: iyisine k�t�s�ne bakmadan, s�rf
ayn� fikirleri payla�t��� i�in uyumsuz biriyle evlenmek. �Zaten benim
fikrimde olan az; ideallerimi payla�an birisini bulursam, huyuna suyuna
bakmaz evlenirim� diyenler �oktur. Ama unutmayal�m ki, mesel� Hz. Zeyd ile
Hz. Zeyneb de ayn� yola ba� koymu�lard�. Fakat bu mutlu bir beraberlik
kurmalar�na yetmedi.
Zaten d���n�rsek, ayn� ideali bile farkl� insanlar farkl� bi�imlerde ya�amaz
m�? En basit bir �rnekle, evde oturup kitap okumak, yaz� yazmak da bir
ideale hizmet bi�imidir; s�rekli gezip sohbetlere, faaliyetlere kat�lmak da.
Ama arada da�lar kadar fark vard�r. Sadece fikir birli�ini �nemseyip ki�ilik
uyumunu yok saymak gibi bir hataya d��meyiniz l�tfen. Fikirleri size uyanlar
i�inde huyu da size uyan birini mutlaka bulursunuz.

� SEVG� GEREKL�, A�K R�SKL�D�R
Neredeyse klasik bir m�nazara konusudur: Evlilikte a�k l�z�m m�, de�il mi?
Beylik bir cevap olarak herkes �Tabi� ki l�z�m� der. Oysa bence sevgi
�artt�r, ama a�k �art de�il, hatta risklidir bile. Hemen itiraz etmeyin,
�nce isimlendirmeyi do�ru yapal�m. Kulland���m m�n�da sevgi, kar��s�ndakine
ihtiyac�n� hissetmek, onunla beraber olmaktan mutluluk duymak, onun
eksiklerini de ho�g�rmektir. A�k ise ona muhta� olmak, onsuz olamamak,
eksiklerini ise g�rmemektir. B�yle bir a�k, asl�nda sa�l�ks�z (g�z� k�r de
denir) bir ruh h�li de�il midir? Peki sa�l�ks�z bir duyguyla sa�l�kl� bir
beraberlik nas�l kurulur? Depresyon tedavisinde kullan�lan baz� ila�lar�n
abart�l� a�k duygular�n� da azaltt���n� biliyor muydunuz? Saplant�
d�zeyindeki a�k, bir hastal�k bile say�labilir asl�nda.
Ama modern �a��n kli�elerinin dayatmas�yla, �o�u gen�ler a�k evlili�ini en
b�y�k hayalleri olarak kabul ederler. Bu ki�ilerin �o�u, a��k olduklar�nda
kar��lar�ndaki ki�inin eksiklerini, uyumsuz y�nlerini g�rmez, o co�kulu
duygunun esiri olup mant��� tamamen bir kenara atarak yanl�� evlilikler
yaparlar. A��k olmu� birisi i�in kar��s�ndaki, d�nyan�n en m�kemmel
ki�isidir, kusursuzdur, onun i�in yarat�lm��t�r, o olmazsa hayat boyu mutsuz
kalacakt�r. Oysa a�k bir duygu ve duygular da ge�ici oldu�u i�in bir s�re
sonra a�k k�llenmeye ba�lad���nda, �nceleri g�r�lmeyen yanl��lar g�ze
batmaya ba�lar. Co�kuyla ba�layan ili�ki h�sranla biter �o�unlukla.
Asl�na bakarsan�z, a��k olan i�in bu denli riskler ta��yan bu duygu, a��k
olunan ki�i i�in bile �ok rahats�z edicidir. D���n�n; siz �ylesine,
geli�ig�zel bir s�z s�yl�yorsunuz (��necek var �of�r bey!�), a����n�z �Ne
ho� bir c�mle kurdun� diyor. Siz s�radan g�ndelik bir davran���n�z�
yap�yorsunuz, o �Ne g�zel i�iyorsun �orbay�!� diyor. B�yle oldu�undan b�y�k
g�r�lmek insan� rahats�z etmez mi sizce? �li�kinin do�all���n�,
davran��lar�n i�tenli�ini �ld�rmez mi?
Zaten o y�zden de�il midir ki, ��lg�nca a��k olunanlar genellikle a��klar�na
kar��l�k vermez, ac� �ektirir? �Delice sevdim, �mr�m� verdim� diye ba�layan
�ark�lar, �O beni sevmedi, kalbini vermedi� diye devam etmez mi hep? Tesad�f
de�ildir bu. Akl� ba��nda hi� kimse, oldu�undan b�y�k g�r�lmek, hak
etti�inden fazla ilgi ve sevgi g�rmekten mutlu olmaz�k�sa s�reli bir zevk
d���nda.
�stelik bu tip ger�ek�i olmayan sevgiler, abart�l� hayranl�klar, y�neldi�i
ki�inin zihnine �Ben onun zannetti�i gibi m�kemmel de�ilim. �yle olmad���m�
fark etti�inde ne olacak?� tedirginli�ini kaz�r. B�yle seven, sevdi�ini
zorlu bir cendereye s�k��t�rm��t�r asl�nda. Ve g��e ��karanlar, hayallerinin
ger�ek olmad���n� g�r�nce ortada bir yerde kalamaz, bu kez de yerin dibine
bat�r�rlar sevdikleri(!) ki�iyi. B�y�k beklentiler b�y�k hayal
k�r�kl�klar�n� haz�rlar.
Siz siz olun, e�er kar��n�zdaki size oldu�unuzdan daha fazla k�ymet
veriyorsa, sizi oldu�unuzdan m�kemmel g�r�yorsa, size s�r�ls�klam a��ksa,
uzakla��n ondan.
Dozunca seven, hatalar�n�z� da g�ren, ama iyi y�nlerinizin hat�r�na onlar�
affeden, sizden abart�l� �eyler beklemeyen, zorlamayan, destekleyen bir
sevgi �ok daha g�zel de�il mi?

� TEK BA�INA DA MUTLU MUSUNUZ?
Me�hur atas�z�d�r: �ki ��plak bir hamama yara��r. Yani, iki mutsuz
birle�ince mutlu olmaz. Tek ba��na mutlulu�u bulamam��san�z, ancak bir
ba�kas�na dayanarak mutlu olacaksan�z, olmay�n daha iyi. Zaten olamazs�n�z.
�stelik bu dayanma tarz�, o hap��r�nca sizin nezle olman�za yol a�acak,
fazla dayand���n�zda da omuzu a�r�yacakt�r.
O y�zden, ilk anda size ters gelecek belki ama, e�er bek�rken de mutlu,
kendi i�inde uyumlu bir insansan�z, evlenince daha da mutlu olursunuz
muhtemelen. Yok e�er bek�rl���n�z s�k�nt�l�, problemli, huzursuz ge�iyorsa
evlenince mutlu olma h�lyas� kurman�z ger�ek�i olmaz. Kendi i�inizde bir
toparlanma ya�amal�s�n�z evlili�i d���nmeden �nce. Unutmay�n, iyi bir
evlilik k�t� bir hayat� d�zeltmez, ancak d�zelmi� bir hayatta iyi bir
evlilik yap�l�r.
Bu s�zlerimle baz�lar�n�n tatl� hayallerini bozuyor olabilirim ama, t�m
s�k�nt�lar�n�n evlenince mucizev� bi�imde ge�ece�ini sanmak maalesef �ok
d���len b�y�k bir yan�lg�d�r. Evlili�e bu kadar fazla anlam y�klemek de hem
mant�ks�zd�r, hem de riskli. Kar��n�zdaki de sizin gibi bir insand�r; beyaz
atl� prens de�il.
Bu aldat�c� beklentinin uzun vadede en �ok g�r�len sonucu ise (ba�larda da
dedi�imiz gibi) evlilik de mutluluk getirmezse e�ini su�lamakt�r bu kez. �u
diyalogu o kadar �ok ya�ad�m ki bug�ne kadar:
��ok s�k�nt�l� ve mutsuzum doktor bey.
�Sebep nedir sizce?
�E�im. Evlendi�imden beri bana destek olmuyor hi�.
�Bek�rken �ok mu mutluydunuz?
�Eeee, sorunlar�m vard� tabi�. Gen�li�imde de tedavi g�rm��t�m asl�nda.
Bu gibi ki�iler�hayal ve masallar�n da etkisiyle�evlenince t�m sorunlar�n�n
aniden bitece�ini bekledikleri i�in, aynen devam eden s�k�nt�lar ciddi bir
hayal k�r�kl���n� ve �fkeyi de beraberinde getirir maalesef. Oysa, e�er biz
de�i�mezsek, yar�n bug�nden farkl� olmayacakt�r. Nikahta sadece keramet
vard�r; mucize de�il.
O y�zden, �nce siz tek ba��na da mutlu olmay� ��renin, sonra evlenin.
Mutluluk payla��ld�k�a artar.

� KONU�AB�LMEK L�ZIM
Evlilik anla�makt�r. �nsanlar da konu�a konu�a anla��rlar, malum.
Be�endi�iniz ki�i d�� g�r�n���yle, huyuyla, ya�ama bi�imiyle size �ok uyuyor
ama konu�maya ba�lad���n�zda bir kopukluk oluyorsa dikkat! Dozunda olunca
tart��mak bile g�zeldir, ama konu�amamak bir felakettir. Onunla
konu�tu�unuzda zihniniz a��l�yor, 1+1=3 ediyorsa bu �ok g�zel. E�er fazla
olumlu bir katk� alm�yor ama meram�n�z� anlat�p onu da anlayabiliyorsan�z
1+1=2 ediyor demektir ki, idare eder. Ama�ne kadar seviyorsan�z sevin�onunla
konu�urken kendinizi anlatam�yor, onun da ne demek istedi�ini kavramakta
zorlan�yorsan�z, yani 1+1, 2 bile etmiyorsa i�iniz zor. Hayat boyu
mimiklerle anla�amazs�n�z ��nk�. Onunla konu�amazsan�z ya kendi kendinize
konu�maya ba�lars�n�z ya da ba�kalar�yla. �kisi de risklidir.
�Mutlaka evlenin. Anla��rsan�z mutlu olursunuz, anla�amazsan�z filozof�
diyenlere de kat�lm�yorum. Size muhatap olabilen, zihninizi a�an, fikrinizi
zenginle�tiren biriyle evlenirseniz filozof de�il evliya bile olabilirsiniz.

� FL�RT NE ��E YARAR?
Konu�ma deyince akla beraber ��kma ve fl�rt de geliyor. �nsanlar�n
birbirlerini tan�mak istemeleri �ok normal tabi�. Ama fl�rt d�nemi, ger�ek
beraberli�i aksettirmez �o�u zaman. E�er fl�rt, ger�ek hayat�n ayn�s� olarak
ya�anabilse, belki evlili�in nas�l gidece�ine dair ipu�lar� verebilir, ama
bunun da ba�ka bedelleri vard�r mal�m. Bildi�imiz anlamdaki fl�rt, yani
arada s�rada g�r���p gezmek, sohbet etmek ise, asl�nda ger�ek hayatta
olunandan farkl� bir ki�ili�in sergilendi�i bir d�nemdir.
�rne�in ki�i g�n�n yirmi �� saati tek ba��na, sessiz ve sakin bir hayat
s�r�yor, biriken sohbet ve gezme ihtiyac�n� g�nde bir saatlik bulu�malara
sakl�yorsa, o bir saatte �ok konu�kan, canl�, e�lendirici biri gibi
davranabilir. Ve ��kt��� ki�i de canl�, atak, sosyal insanlardan
ho�lan�yorsa onun g�z�ne ho� g�r�nebilir. Ama i� evlili�e gelince, o
hareketli g�r�nen ki�inin g�nde ancak bir saat gezmeye ve sohbete tahamm�l
edebildi�i, asl�nda �ok durgun ve sakin bir hayat� sevdi�i a���a ��kar ve
s�rt��meler ba�lar tabi�.
Ben ��-d�rt y�l fl�rt edip birbiriyle �ok iyi anla�an, ama evlenince birka�
ayda hayal k�r�kl��� ya�ayan nice insanlar g�rd�m. Evlilik hayat� ba�lay�nca
�Reklamlar� izlediniz, �imdi haberler� anonsu yap�lm�� gibi olur.
�Peki, fl�rt bile olmadan evlenilecek ki�i nas�l se�ilebilir?�
diyebilirsiniz. Asl�na bakarsan�z bir insan�n, kar��s�ndaki ki�iyi tan�mas�
o kadar da uzun bir zaman gerektirmez. Yap�lan ara�t�rmalar �zellikle
bayanlar�n, kar��la�t�klar� ki�iyi ilk �� dakika i�inde de�erlendirip
kategorize edebildi�ini g�stermi�tir. Dikkatli bir insan i�in y�z hatlar�,
mimikler, ses tonu, konu�ma bi�imi, hatta kullan�lan kelimeler bile ki�ili�e
dair �nemli i�aretler ta��r. Ve �zellikle han�mlar bu tip i�aretleri �ok iyi
de�erlendirirler.
Mesel� kar��n�zdaki ki�iye �Hava bu g�n ne g�zel, de�il mi?� diye sordunuz
diyelim. Hepsi de ayr� bir ki�ilik yap�s�na i�aret eden �e�it �e�it cevaplar
alabilirsiniz.
�Ger�ekten harika bir hava var, insan�n i�i co�kuyla doluyor. (Canl�,
iyimser.)
�B�yle havalar� �ok mu seversin? (Kar��s�ndakiyle ilgilenen.)
�H� h�. (Kontroll� ve ketum.)
�Hakl�s�n, �ok g�zel, de�il mi? (Uyumlu, payla��mc�.)
�Esas �� g�n �nce �ok daha g�zeldi. (Ge�mi�te ya�ayan.)
�Yaa, bu g�zel havada eve t�k�ld�k i�te. (�ikayet�i, karamsar.)
Bak�n, bir tek c�mleden ne kadar �ok ipucu ��kartabiliyorsunuz. Yeter ki ona
iyi bak�n, dikkatli dinleyin ve ipu�lar�n� de�erlendirin. B�ylece yak���kl�
prensi bulmak i�in y�zlerce kurba�ay� �pmeniz gerekmez.

� ONU �Y� TANIYIN
Yukar�daki konunun devam� olmakla beraber ayr� bir paragraf olmay� hak eden
bir �nemi vard�r bu bahsin. Bir insan�n kar��s�ndakini iyi tan�yabilmesi
i�in bile, �nce kendi s�k�nt� ve saplant�lar�ndan ar�nmas� gerekir. �imdi
onu bir d���n�n. Nas�l bir insan oldu�unu tarif edebilir misiniz? E�er onun
ki�ili�ini en az on c�mle ile tarif edemiyorsan�z, onu tan�m�yorsunuz
demektir. (Ayr�ca bu on c�mleyi ba�ta haz�rlad���n�z tarifle
k�yaslayaca��n�z� da anlad�n�z tabi�.)
E�er onu tam olarak tan�mad���n�z halde ondan �ok ho�lan�yorsan�z, bu sizin
farketmedi�iniz bir kompleksinizle ilgili olabilir, dikkat edin! Ne demek
istedi�imi bir �rnekle anlatay�m:
Faraza, diyelim ki, siz madd� s�k�nt� ya��yorsunuz. Fena halde
zorlan�yorsunuz. Acilen bor� para bulman�z l�z�m. Ve bu arada bir yazarla
tan��t�n�z. �ok ilgin� fikirleri var. Size son ��kan kitab�n� anlat�yor. Ama
siz onun fikirlerini dinlemiyorsunuz bile. Neden? ��nk� akl�n�z para
probleminizde. Bu haldeyken onu ancak ��yle dinlersiniz: �Acaba kitab� iyi
satt� m�? Paras� var m�? Bana bor� verir mi?� Anlatt��� fikirleri
dinlemezsiniz bile. Sonu�ta sizin acil ihtiyac�n�z, me�gul oldu�unuz
probleminiz, onu tan�man�z� engeller�saatlerce konu�san�z bile.
Aynen bunun gibi; diyelim ki sizin be�enilme, �nemsenme konusunda bir
kompleksiniz var. �nsanlar�n size hak etti�iniz ilgiyi g�stermedi�ini
d���n�yorsunuz. Bu durumda yalanc� ve ahl�ks�z biri bile size a��r� ilgi
g�sterse, pe�inizden ko�sa, sizi g��e ��karsa, sizi elde etmesi kolayd�r.
Siz u�ra�t���n�z tek konuda derdinize deva olaca��n� d���nd���n�z bu
ki�inin, asl�nda kolayca fark edilebilecek bir y���n yanl���n� fark
etmezsiniz. Sonra da �Evlenmeden �nce anlayamam��t�m onun b�yle biri
oldu�unu� diye �ikayet edersiniz. �K���c�k �ocuklar bile kar��lar�ndaki
insan�n huyunu-suyunu hissedebilirken, siz nas�l oldu da onun bu y�nlerini
g�rmediniz?� diye soruldu�unda da �Bilemiyorum, fark etmemi�im� dersiniz.
Asl�nda cevap a��kt�r: O y�nlerine hi� bakmad�n�z ki... Sizin ilgilendi�iniz
tek bir konu vard�. Saplant�n�z yani.
O y�zden ��nce kendi saplant�lar�n�z� bulup ��zmeniz l�z�m, do�ru se�im
yapabilmek i�in� diyorum. Ve sonra da duru bir g�zle kar��n�zdakine bak�p
onu tan�maya, anlamaya �al��man�z. E�er kar��n�zdakinin huyunu-suyunu do�ru
d�zg�n tarif edemiyor, size sorulan ��u �u y�nleri nas�l?� sorular�na cevap
bulam�yorsan�z, tekrar bir de�erlendirme yapman�z gerekiyor demektir. Bu
de�erlendirmeyi g�vendi�iniz ki�ilerle beraber yapman�zda da fayda var
bence.

� B�RKA� B�LENE
DANI�IN
Evlenece�iniz ki�iyi tabi� ki kendiniz se�eceksiniz, ama fikrine
g�vendi�iniz ki�ilere dan��man�z�n da �ok faydas�n� g�receksiniz. Hele a��k
iseniz (yukar�da de�indi�imiz gibi), tarafs�z yorum yapamayaca��n�z i�in
olaya ���nc� bir g�zle bakan tecr�beli ki�ilerin yorumlar�n� da al�n
mutlaka. Sizi denk ve uyumlu bir �ift olarak g�r�yorlar m�? Tecr�be,
sand���n�zdan (ve benim de gen�li�imde sand���mdan) �ok daha �nemlidir.
Ancak burada da abart�ya ka�mamal�, mutlaka son karar� siz vermelisiniz.
Hata yapma korkusu veya karars�zl�k sebebiyle evlenece�i ki�iyi
anne-babas�na veya b�y�klerine se�tirenlerin �ikayete hakk� olmayacakt�r
ileride. Sizin yerinize se�im yapacaklar�n da saplant�lar� olmad��� ne
mal�m?
Hep s�ylerim, hayli ba��ml� bir toplum oldu�umuz ve ili�kilerimizde
�zerkli�e pek yer vermedi�imiz i�in, iki u� aras�nda sal�n�p duruyoruz
maalesef. Bir yanda gen�lerin kararlar�n� onlar�n yerine almak, ba�kalar�n�n
hayat�n� y�netmeye �al��mak, �ocu�unu vesayete muhta� bir aciz gibi g�rmek
yanl���na d��en aileler, b�y�kler oldu�u i�in; di�er yanda ya boyun e�mi�,
sorumlulu�unu �stlenmekten korkan ve her i�ini ba�kas�n�n akl�yla yapan
gen�ler yer al�yor ya da bu bask�y� reddedip ipleri t�mden koparan, tamamen
kendi ba��na davran�p kimseye dan��mayan isyank�rlar. Orta noktay� bulmak
�ok mu zor sizce?
Burada �zellikle sevdi�i ki�iyle evlenmesine ailesi izin vermeyen (ya da
sevmedi�i biriyle evlenmesi istenen) gen�lere de seslenmek isterim. Aileniz
e�er bu dayatmay� baz� saplant�lar� do�rultusunda yap�yorsa, bununla onlar�
(usul�nce) y�zle�tirmeyi deneyin. �Anne, sen mutsuzlu�unu madd� s�k�nt�na
ba�lad���n i�in benim illa ki o zengin �ocukla evlenmemi istiyorsun; ama
senin esas problemin para de�il, babam�n seni sevmedi�ini san�yorsun. Zaten
bak, filanca da zengin, ama hi� de mutlu de�il� gibi.
E�er siz kendi tercihinizin sizi mutlu edece�ini yeterince ve mant�kl�
bi�imde a��klarsan�z neden kabul etmesinler ki? Kim �ocu�unun mutsuz
olmas�n� ister? Ha, e�er �D���nce bi�imleri yanl��, ku�ak fark� var,
anlam�yorlar� diyorsan�z, yeterince konu�muyorsunuz demektir. Onlar da sizin
gibi gen� oldular vaktiyle, siz meram�n�z� do�ru anlat�rsan�z mutlaka
anlayacaklard�r.
Bu konu �zerinde �ok durmam�n sebebi, mutlu bir yuva kuraca��m diye
arkan�zda harabeler b�rakman�z� istemeyi�imdir. O harabe g�r�nt�leri sizin
hayalinizde hep ya�ar, ne kadar iyi bir evlilik yapsan�z da. Sizin
iyili�iniz i�in s�yl�yorum yani, aileniz i�in de�il.

� ONUN A�LES� NASIL PEK�?
�Anas�na bak k�z�n� al� s�z� bo�una s�ylenmemi�tir. Hele hele yap� olarak
ailesine daha d��k�n ve ba�l� olan k�zlar�n, ailelerinin tarz ve
ki�ili�inden �ok farkl� olmalar� hayli nadirdir. O y�zden �zellikle bir
erke�in, evlenece�i k�z�n ailesini iyi tan�mas� gerekir. Erkeklerin ise
ailelerinden biraz uza�a d��ebileceklerini de eklememiz l�z�m, her ne kadar
�Armut dibine d��er� ise de.
Aileyi incelerken ki�inin anne-babas�yla ili�kilerine de �ok dikkat etmek
gerekir. Zira psikolojik bir ger�ektir ki, k�z �ocu�unun babas�yla, erke�in
de annesiyle ili�kisi, evlendi�inde de s�rd�rece�i bir ileti�im tarz�n�n
temelini atar. Babas�yla mesafeli b�y�m�� bir k�z, e�iyle de mesafeli
olacakt�r muhtemelen. Annesinin �efkatli ev kad�n� kimli�ini benimsemi� bir
erkek, �al��an ya da sosyal y�n� kuvvetli bir kad�na (sebebini bilemedi�i
halde) tahamm�l edemez. Babas� kendisine a��r� d��k�n bir k�z�n, e�inden de
y�celtilme beklemesi veya annesi bask�n bir erke�in pasif bir bayanla mutlu
olamamas� gibi �rnekler de verebiliriz.
Tabii �Ailesine bak�n� derken aileler aras�nda uyumu da de�erlendirmek
l�z�m. E�ler birbiriyle ne denli uyumlu olursa olsun, ailelerle veya aileler
aras�nda ya�anan s�rt��meler en az�ndan tats�zl�k sebebi olaca��ndan, bu
konuda da denklik aramakta fayda vard�r. �Ailelerimiz anla�abilir mi? Ben
onun ailesiyle uyu�abilir miyim� diye de sorulmal�d�r yani.

� DO�RU ZAMANLAMA
Yanl�� zamanda yanl�� karar verilir. E�er bir bunal�m d�nemi ya��yorsan�z
kesinlikle hayat�n�z� ba�layacak �nemli bir karar vermeyin. Zira denize
d��en y�lana sar�l�r. Biz, depresyon gibi s�k�nt�l� d�nemlerdeki
hastalar�m�z� mutlaka uyar�r�z: ��u an sa�l�kl� de�erlendirme
yapamayabilirsiniz. Kendinizi toparlayana kadar �nemli bir karar almay�n.�
�ylesi bunal�m d�nemlerinde �ncelikler de�i�ir ��nk� ve sa�l�kl� d���nmek
pek m�mk�n olmaz.
Depresyonda iken ya�ad��� keyifsizli�in etkisiyle �ok hareketli, ne�eli
birisine a��k olup evlenen bir hastam, d�zeldi�inde �Ben bu havai, bo�bo�az
insanla nas�l ya�ar�m?� demeye ba�lam��t�. Evdeki huzursuzluktan kurtulmak
i�in ilk ��kan k�smete evet diyen k�zlar�m�z�n �ok yanl�� se�imler
yapt�klar� ve daha b�y�k s�k�nt�lara d��t�kleri de yine �ok g�rd���m bir
�rnektir. Ya�murdan ka�an doluya tutulur genellikle.

� KA� YA�INDA EVLENMEL�?
Zaman deyince, uygun evlenme ya�� da �ok �nemli bir konudur. Cinslere g�re
konu�ursak, erkek, yap� olarak daha ge� olgunla��r. Bu, fizyolojik olarak da
bilinen bir ger�ektir. Bunu baz� �ovenist erkekler �Erkek olmak zor bir
i�tir� diye yorumlarlar. �aka bir yana, erke�in evlilik sorumlulu�unu
�stlenecek k�vama gelmesi yirmibe� ya��ndan �nce zordur ger�ekten de. Hele
bizim gibi ba��ml� �zellikleri olan, gen�lerin bile �ocuk muamelesi g�rd���
bir toplumda, bu ya�� otuza bile ta��yabiliriz. Ancak ge� evlenmenin
erkekler i�in baz� hatalara d��me riskini artt�rd���n� da unutmamak l�z�m.
Bayanlar ise �ok daha erken d�nemlerden itibaren evlilik ve anneli�e haz�r
gibidirler. Dolay�s�yla g�n�m�zde genel kabul g�ren ortalama olan yirmi ya�
civar� mant�kl� say�l�r. Tabii bu ya�� e�itim vb sebeplerle biraz ileriye
almak da m�mk�nd�r, ama ki�ilik fazla kemikle�meden evlenmekte de fayda
vard�r bayanlar i�in. Zira evlilik bir �l��de elastik olmay�, uzla�abilmeyi,
gere�inde taviz verebilmeyi gerektirir. Ya� fazla ilerlemi�, ya�ama tarz�
oturmu� ise, kar��s�ndakine uyum sa�lamak g��le�ecektir. �Bunca y�ll�k
huyumu de�i�tiremem ki!�
�deal olan�, erke�in sorumluluk �stlenecek, gerekti�inde e�ine yol
g�sterecek bir olgunlu�a eri�ti�i yirmibe�-otuz ya�lar�nda, bayan�n da
kendini ve hayat� tan�y�p fazla da ki�ili�i kemikle�meden yirmi ya�lar�nda
yapaca�� evliliktir. Arada be�-on ya� fark olmas� da tavsiye edilir zaten;
�zellikle ileriki y�llar a��s�ndan.

� D�RT D�RTL�K OLMALI MI?
Yukar�da anlatt�klar�m�z iyi bir evlilik yapabilmek i�in dikkate al�nmas�
gereken (baz�) fakt�rlerdir. Bu sayd�klar�m�z�n hepsinden tam not almak
zorunda de�ilsiniz elbette ama, hepsini dikkate alman�z sizin yarar�n�zad�r.
Bu d�nya cennet olmad���na g�re ve bir�ok peygamber bile evlili�inde
sorunlar ya�ad���na g�re, m�kemmel, kusursuz bir uyum arzulamak fazla
iyimserliktir tabi� ki. Evlenmek i�in illa da kar��n�za d�rt d�rtl�k
birisinin, bir masal kahraman�n�n ��kmas�n� beklemeyin.
�Onun bu�su eksik, bunun �u�su fazla� derken sonunda eli b��r�nde kal�p hi�
olmayacak biriyle evlenenler �oktur.
D�rt d�rtl�k uyum deyince �u soruyu soras�m geldi: �D�nyan�n bir yerinde
ayn� sizin gibi, fizi�iyle, huyuyla t�pat�p size benzeyen birisi var� desem
inan�r m�s�n�z? �nanmazs�n�z tabi�. ��nk� insanlar, hi�biri di�erinin ayn�
olmayacak bir �e�itlilikle yarat�lm��lard�r. En benzer dedi�imiz ki�ilerin
bile, biraz dikkat etti�imizde pek �ok farkl�l�klar�n�n oldu�unu g�r�r�z.
Peki o zaman �u soruyu soray�m: �D�nyan�n bir yerinde t�pat�p sizin
hayalinize uyan birisi var� desem inanacak m�s�n�z? Buna da inanmay�n.
Hayaller, idealler, y�ld�zlar gibidir. Onlarla yolumuzu buluruz ama, onlara
ula�amay�z. Onlar�n ger�ekle�me yeri ba�ka diyard�r. Bu d�nyada
bulabildi�iyle yetinmek de bir fazilettir.
�sterseniz form�le edelim: D�rt d�rtl�k beklemeyin, d�rtte ikiye de raz�
olmay�n; d�rtte ��� hedefleyin.

� S�ZLE�ME YAPIN
E�er t�m bu muhasebeler sonunda evlenme karar� al�nm��sa, bu karar�n
�artlar�n� ka��da d�kmenizi tavsiye ederim. (Sadece ben de�il, t�m evlilik
terapistleri tavsiye eder bunu.) Evlilikte uyulacak kurallar, hangi
konularda kimin nas�l bir fedak�rl�k yapaca��, kimin neyden sorumlu olaca��,
hatta hangi �ehirde ya�anaca�� gibi konular�n bile yaz�l� anla�ma h�line
getirilmesinde fayda vard�r. B�ylece evlilik s�ras�nda olabilecek
s�rt��melerde �Benim dedi�im mi olacak, senin dedi�in mi?� tart��malar�
ya�amazs�n�z. �Burada yazd�klar�m�z olacak. Ne s�z vermi�tik? Bak, alt�nda
imzam�z bile var.�
Ama bunun faydas� sadece evlilik s�resince ��kan problemlerin ��z�m�ne
yard�m da de�ildir. Bence esas, ��kabilecek problemleri �nceden g�rmeye ve
belki de k�t� bir evlili�i engellemeye veya ba�tan d�zeltmeye yarar; do�ru
karar vermeyi kolayla�t�r�r. O heyecanl� d�nemin co�kusu i�inde size �nemsiz
gibi gelen ve �anla�arak hallederiz, bir yolunu buluruz� denilen nice gizli
uyumsuzluk bu esnada a���a ��kabilir.
Mesel� ailelerle ili�kinin d�zeyi, edinilecek mallar�n nas�l kullan�laca��,
�ocuk bak�m ve e�itiminde e�lerin paylar�, �zel ilgilere ne kadar zaman
ayr�laca��, hatta televizyonda ne seyredilece�ine kadar yaz�n bakal�m. Hi�
tahmin etmedi�iniz kaytarmalar, itirazlar olabilir.
Olmuyor mu? Hemen evlenin o zaman. Allah bir yast�kta kocats�n.
semih61@hotmail.com

_________________________________________________________________
Siz siz olun MSN'den hava durumunu �grenmeden evden �ikmayin!
http://www.msn.com.tr/havadurumu/